Του Δρ. Άλεν Σαλέριαν, MD και του Δρ. Μιχάλη Νευραδάκη, PhD
Κατά την διάρκεια μετάδοσης διαφημιστικών μνημάτων, στην μετάδοση ποδοσφαιρικού αγώνα της Αγγλικής Premier League ανάμεσά στην Manchester United και την Everton, τέσσερις γνωστοί δημοσιογράφοι και παρουσιαστές της εκπομπής «Στο Πλεκτό», μία εκπομπή που μεταδίδεται στο τηλεοπτικό κανάλι Cosmote Sport 2HD, εμφανίστηκαν μπροστά σε εικόνα του Φρόυντ, υπονοώντας ψυχικά προβλήματα. Έκαναν «περίεργες» εκφράσεις με το πρόσωπο τους, και περίεργες χειρονομίες εκφράζοντας θλίψη και μιζέρια. Παρουσίαζαν, υποτίθεται, αθλητικές ειδήσεις, ανακατεύοντας ποδοσφαιρικά στιγμιότυπα με «χιούμορ».
Η εν λόγω εκπομπή μεταδίδεται κάθε Δευτέρα στις 23:00 στο προαναφερόμενο τηλεοπτικό κανάλι, και επίσης φαίνεται πως μεταδίδεται σε επανάληψη σε άλλα κανάλια της Cosmote Sport TV κατά την διάρκεια της εβδομάδας. Παρουσιάζεται από τους Νικόλαο Ράπτη, Αλέξανδρο Τσουβέλα, Μάκη Παπασιμακόπουλο, και Γιώργο Λέντζα. Ένα κομμάτι της εκπομπής παρουσιάζεται με τον τίτλο «Scouting Report», όπου οι εν λόγω παρουσιαστές γελοιοποιούν άτομα με ψυχικές ασθένειες δια μέσου του χαρακτήρα ενός «Κυρ Αλέκου». Αυτό συμβαίνει στην εκπομπή από τότε που ξεκίνησε να μεταδίδεται.
Με ενόχλησε το προσβλητικό «χιούμορ» τους. Δεν ήμουν ο μόνος. Ένας οικογενειακός φίλος που με επισκεπτόταν από την Ουάσιγκτον, πατέρας 12χρονου γιού με Σύνδρομο Down, με ρώτησε αν συνηθίζεται στην Ελλάδα να γελοιοποιούνται άτομα με ψυχικές ασθένειες. Κατανόησα τον πόνο του, και θυμήθηκα πως η ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη από παραδείγματα όπου άτομα με ψυχικές ασθένειες δέχθηκαν κακοποίηση, διακρίσεις, και ήταν θύματα γελοιοποίησης και φτωχοποίησης. Ακόμα και προς το τέλος του 19ου αιώνα στην Αγγλία, επισκέπτες στο Bedlam «παρακολουθούσαν», ως είδος διασκέδασης, άτομα με ψυχικές διαταραχές, έναντι εισιτηρίου εισόδου.
Εμείς, όλοι όσοι συνυπογράφουμε αυτό το κείμενο, έχουμε κάθε λόγο να πιστεύουμε πως τέτοιου είδους προσβλητικές παρουσιάσεις ατόμων με ψυχικές ασθένειες, όπως αυτές που παρουσιάζονται στην εν λόγω τηλεοπτική εκπομπή, δεν έχουν καμία θέση στον τηλεοπτικό «χάρτη», και πως παραβιάζονται το άρθρο 15 παρ. 2, το άρθρο 2 παρ. 1, το άρθρο 21 παρ. 3 & 6 του Συντάγματος, το άρθρο 1, το άρθρο 21 παρ. 1 και το άρθρο 26 του Χάρτη ΕΕ, το άρθρο 14 της ΕΣΔΑ, το άρθρο 2 του Ν. 2462/1997, το άρθρο 21 του Ν.4074/2012, το άρθρο 2 παρ. 3 & 6 του Ν. 4173/2013, το άρθρο 65 παρ. 2 και το άρθρο 67 παρ. 1 & 2 του Ν. 4488/2017, τα άρθρα 1, 2, 3 παρ. 2 και το άρθρο 4 της ΥΑ 3586/2018-αξία ανθρώπου προστασίαατόμων με αναπηρίες (δυσμενείς διακρίσεις), και ενδεχομένως άλλες διατάξεις του Ελληνικού Συντάγματος, ή/και της Ελληνικής ή/και της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας.
Για όσους ενδιαφέρονται, υπάρχουν άφθονα αποσπάσματα της εν λόγω τηλεοπτικής εκπομπής που είναι αναρτημένα σε δημόσια θέα στην διαδικτυακή πλατφόρμα YouTube, και συγκεκριμένα, που έχουν αναρτηθεί από τον επίσημο λογαριασμό της Cosmote TV στο YouTube. Σημειώνεται επίσης πως υπάρχουν μάλιστα και παραδείγματα όπου ο «Κυρ Αλέκος» γελοιοποιεί και άλλες κοινωνικές ομάδες, πέραν από άτομα με ψυχικές ασθένειες.
Φαίνεται λοιπόν πως η διάκριση εναντίων ατόμων χωρίς τέλεια μυαλά έχει εξελιχθεί. Σήμερα, φαίνεται πως είναι «ανεκτό» να μεταδίδονται τηλεοπτικά, από δημοσιογράφους μάλιστα, τέτοιου είδους διακρίσεις και προκαταλήψεις εναντίων ατόμων με ψυχικές ασθένειες.
Έχουμε λοιπόν μερικές ερωτήσεις για τους παρουσιαστές και τους παραγωγούς της εκπομπής «Στο Πλεκτό» και του «Scouting Report»:
Θα ενημερώσετε το κοινό για τις προκαταλήψεις που υπάρχουν κατά των ατόμων με ψυχικές ασθένειες;
Γνωρίζετε κάποιο άτομο που πάσχει από ψυχική ασθένεια;
Τι ακριβώς είναι το «αστείο» όταν γελοιοποιείτε άτομα με ψυχική ασθένεια;
Η «μητέρα» των προκαταλήψεων κατά των ατόμων με ψυχική ασθένεια είναι η άγνοια, που είναι το ίδιο τοξικό συστατικό που βρίσκεται πίσω από άλλες χυδαίες πράξεις μίσους.
Σήμερα βρισκόμαστε στην Ελλάδα του 2021, στην γενέτειρα της δημοκρατίας, του Σωκράτη, του Πλάτωνα, και του Ιπποκράτη. Ας ελπίσουμε πως η προσβολή ατόμων με ψυχική ασθένεια δεν έχει πια θέση πουθενά στον κόσμο, συμπεριλαμβανομένου της Ελλάδος.
Συνεπώς, καταθέτουμε επώνυμη καταγγελία στο Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης (ΕΣΡ) ζητώντας να εξετάσετε σοβαρά όλα όσα καταγγέλλουμε σχετικά με την εν λόγω τηλεοπτική εκπομπή («Στο Πλεκτό»), και για το περιεχόμενο που μεταδίδεται δια μέσου αυτής της εκπομπής που είναι προσβλητικό προς άτομα με Σύνδρομο Down και άλλες ψυχικές ασθένειες, παραβιάζοντας, ενδεχομένως, το Ελληνικό Σύνταγμα, την Ελληνική και Ευρωπαϊκή νομοθεσία, και τον Ευρωπαϊκό Χάρτη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Καλούμε το κοινό να συνυπογράψει την καταγγελία μας, δια μέσου τις διαδικτυακής συλλογής υπογραφών μας, που βρίσκεται στο https://www.ipetitions.com/petition/kataggelia-sto-plekto. Οι υπογραφές θα προωθηθούν στο ΕΣΡ μαζί με την καταγγελία μας.
Σας ευχαριστούμε πολύ για το ενδιαφέρον σας, και για την ευαισθητοποίησή σας για θέματα που αφορούν τα άτομα με ψυχικές ασθένειες.
Δρ. Άλεν Σαλέριαν, M.D.
Δρ. Μιχαήλ Νευραδάκης, Ph.D.
