Παρ’ όλο που η πανδημία κοντεύει να κλείσει τρία χρόνια και ο Αμερικανός πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, μάλλον βιάστηκε να κηρύξει το τέλος της, αρκετοί επιστήμονες συνεχίζουν να θεωρούν σοβαρή πρόκληση τον κορωνοϊό και μάλιστα δεν αποκλείουν νέα μεγάλα κύματα της Covid-19, κυρίως λόγω των νέων υποπαραλλαγών της κυρίαρχης παραλλαγής Όμικρον.
Ο ιός SARS-CoV-2 φαίνεται να μην έχει σταματήσει να βρίσκει νέους τρόπους για να διαφεύγει την ανοσία που αποκτούν οι άνθρωποι μετά τα εμβόλια και τις λοιμώξεις τους. Τις τελευταίες εβδομάδες αρκετά νέα -ικανά στη διαφυγή- στελέχη του ιού έχουν τραβήξει την προσοχή των επιστημόνων. Ένα ή περισσότερα από αυτά τα στελέχη θα μπορούσε να προκαλέσει νέα μεγάλα κύματα Covid-19 αυτό το φθινόπωρο ή τον χειμώνα, σύμφωνα με το περιοδικό «Science».
«Μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι κάτι έρχεται. Πιθανώς πολλαπλά πράγματα έρχονται», εκτίμησε ο ειδικός στην εξέλιξη των ιών δρ Κορνέλιους Ρέμερ του ελβετικού Πανεπιστημίου της Βασιλείας και πρόσθεσε ότι το μεγάλο ερώτημα είναι κατά πόσο θα οδηγήσουν σε πολλές νέες εισαγωγές στα νοσοκομεία και σε θανάτους.
«Δεν είναι απρόσμενο που συνεχίζουμε να βλέπουμε αλλαγές, οι οποίες βοηθούν ακόμη τον κορωνοϊό να διαφεύγει από τις ανοσιακές αποκρίσεις», δήλωσε και η μοριακή επιδημιολόγος Έμα Χόντκροφτ του ελβετικού Πανεπιστημίου της Βέρνης.
Τα στελέχη που φαίνεται να καθοδηγούν την επιστροφή του κορωνοϊού είναι όλα υποπαραλλαγές της παραλλαγής Όμικρον που έχει ήδη «σαρώσει» τον κόσμο. Ορισμένες νέες υποπαραλλαγές, όπως η ταχέως εξαπλωνόμενη και στην Ευρώπη ΒΑ.2.75.2, έλκουν την καταγωγή τους από την Όμικρον 2 (ΒΑ.2) που διαδέχτηκε την αρχική Όμικρον (ΒΑ.1) και η οποία με τη σειρά της υποσκελίστηκε από επόμενες υποπαραλλαγές όπως η ΒΑ.5, η οποία τείνει να κυριαρχήσει τους τελευταίους μήνες. Μερικές αναδυόμενες υποπαραλλαγές που διαφεύγουν καλύτερα της ανοσίας, όπως η BQ.1.1 που έχει εντοπιστεί ήδη σε αρκετές χώρες, προέρχονται από τη ΒΑ.5.
Παρά τη διαφορετική προέλευσή τους, αρκετά νέα στελέχη του κορωνοϊού εμφανίζουν παρεμφερή συνδυασμό μεταλλάξεων που τον βοηθούν να υπερκεράσει το τείχος ανοσίας, σύμφωνα με τον εξελικτικό βιολόγο Τζέσε Μπλουμ του Ιατρικού Κέντρου Fred Hutchinson. Πειράματα ερευνητών στην Κίνα και τη Σουηδία έδειξαν ότι π.χ. η ΒΑ.2.75.2 μπορεί να ξεφύγει αποτελεσματικά από σχεδόν όλα τα διαθέσιμα μονοκλωνικά αντισώματα κατά της Covid-19, πράγμα που ουσιαστικά καθιστά άχρηστες αυτές τις πολυδιαφημισμένες θεραπείες.
Οι ανοσολόγοι και ιολόγοι Μπεν Μάρελ και Ντάνιελ Σιούαρντ του σουηδικού Ιατρικού Ινστιτούτου Καρολίνσκα του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης επεσήμαναν ότι η ΒΑ.2.75.2 είναι η πιο ανθεκτική υποπαραλλαγή που έχουν δει, με τα προϋπάρχοντα αντισώματα στον οργανισμό των ανθρώπων (λόγω εμβολιαστικής ή φυσικής ανοσίας μετά από λοίμωξη) να έχουν μόλις το ένα έκτο της αποτελεσματικότητας στην εξουδετέρωσή της, σε σύγκριση με τη ΒΑ.5.
Σε ανάλογο συμπέρασμα για τη ΒΑ.2.75.2, καθώς και για τη BQ.1.1, που επίσης εμφανίζει εντυπωσιακή ικανότητα διαφυγής από τα εξουδετερωτικά αντισώματα, κατέληξε ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου του Πεκίνου υπό τον ανοσολόγο Γιουνλόνγκ Ρίτσαρντ Κάο. Οι Κινέζοι ερευνητές ανέφεραν σε προδημοσίευσή τους ότι οι νέες υποπαραλλαγές δεν φαίνεται να έχουν χάσει καθόλου την ικανότητά τους να προσδένονται σφιχτά στον υποδοχέα των ανθρωπίνων κυττάρων, συνεπώς η μολυσματικότητα του κορωνοϊού δεν έχει μειωθεί.
Παράλληλα, οι ίδιοι επιστήμονες εντόπισαν ενδείξεις ότι οι λοιμώξεις με τις νέες υποπαραλλαγές τείνουν να πυροδοτούν δυσανάλογα περισσότερους λανθασμένους τύπους αντισωμάτων, τα οποία ναι μεν προδένονται στα κύτταρα του ιού, αλλά δεν καταφέρνουν να εξουδετερώσουν την ικανότητά του να διεισδύσει στα ανθρώπινα κύτταρα και να τα μολύνει. Όλα αυτά, κατά τον δρα Κάο, προμηνύουν ένα νέο μαζικό κύμα. Όπως δήλωσε, «η ανοσιακή διαφυγή ποτέ πριν δεν είχε παρατηρηθεί σε τέτοια κλίμακα και ο ιός συνεχίζει να αναπτύσσεται γρήγορα. Αυτό είναι πολύ κακό».
Οι Σιούαρντ και Μάρελ συμφωνούν ότι θα πρέπει να περιμένουμε πολλές μολύνσεις στους επόμενους μήνες, όπως συνέβη και πέρυσι τον χειμώνα, όταν η Όμικρον εισέβαλε στο προσκήνιο. Είναι, πάντως, λιγότερο απαισιόδοξοι από ό,τι ο Κάο, λαμβάνοντας υπόψη ότι αρχίζουν και οι ενισχυτικοί εμβολιασμοί με τα νέα επικαιροποιημένα εμβόλια κατά των υποπαραλλαγών της Όμικρον, τα οποία αναμένεται να διευρύνουν το «ρεπερτόριο» των αντισωμάτων και κατ’ επέκταση την ανοσιακή προστασία. «Δεν νομίζω ότι βρισκόμαστε εκεί από όπου ξεκινήσαμε», σημείωσε ο Σιούαρντ.
«Η επιλογή να συμπεριληφθεί η ΒΑ.5 στο ενισχυτικό εμβόλιο φαίνεται καλή. Τα αναμνηστικά εμβόλια θα βρίσκονται πάντα ένα βήμα πίσω, όμως τα καλά νέα είναι ότι το επικαιροποιημένο εμβόλιο με ΒΑ.5 πρόκειται να είναι μόνο ένα ή δύο βήματα πίσω από την εξέλιξη του ιού και όχι πέντε βήματα πίσω», τόνισε ο Μπλουμ.
Οι επιστήμονες συμφωνούν ότι το πόσο σοβαρή τελικά θα είναι η φθινοπωρινή-χειμερινή επιστροφή του κορωνοϊού θα φανεί όταν περισσότεροι άνθρωποι, παγκοσμίως, θα έχουν νοσήσει από τα νέα στελέχη του.
